Sơ đồ điều khiển khởi động từ bằng nút nhấn – Giải pháp đơn giản và hiệu quả trong điều khiển động cơ

Trong lĩnh vực điện công nghiệp, điều khiển động cơ là một trong những ứng dụng quan trọng hàng đầu. Để đảm bảo việc khởi động và dừng động cơ một cách an toàn, tiện lợi và hiệu quả, mạch điều khiển khởi động từ bằng nút nhấn (START – STOP) là lựa chọn phổ biến, đặc biệt trong các hệ thống tủ điện công nghiệp, nhà máy, dây chuyền sản xuất và hệ thống bơm.

So-do-dieu-khien-khoi-dong-tu-bang-nut-nhan

1. Khởi động từ là gì?

Khởi động từ (Contactor) là thiết bị đóng cắt trung gian dùng để điều khiển đóng/mở nguồn điện đến động cơ. Thiết bị này hoạt động bằng điện từ và thường đi kèm với các tiếp điểm phụ NO/NC (thường hở/thường đóng) để hỗ trợ mạch điều khiển.

Khoi-dong-tu-Schneider

2. Nguyên lý hoạt động của mạch điều khiển khởi động từ bằng nút nhấn

Thành phần cơ bản gồm:

• Contactor (Khởi động từ)

• CB (MCB – cầu dao bảo vệ)

• Nút nhấn ON (START) – tiếp điểm thường hở (NO)

• Nút nhấn OFF (STOP) – tiếp điểm thường đóng (NC)

• Nguồn điều khiển (thường là 220VAC hoặc 24VDC tùy ứng dụng)

Nguyên lý hoạt động:

• Khi cấp nguồn, mạch điều khiển chờ tín hiệu từ người vận hành.

• Nhấn nút START: mạch được kích hoạt, cấp điện vào cuộn hút contactor (A1–A2), động cơ bắt đầu quay.

• Khi buông tay khỏi nút nhấn, tiếp điểm phụ của contactor (NO) đã đóng giúp duy trì trạng thái làm việc (gọi là “tự giữ”).

• Nhấn nút STOP: dòng điện ngắt khỏi cuộn hút, contactor nhả ra, động cơ dừng.

3. Ưu điểm của mạch khởi động từ bằng nút nhấn

✅ Dễ lắp đặt và sử dụng
✅ Chi phí thấp, phù hợp cả hệ thống nhỏ và vừa
✅ Tính an toàn cao – dễ ngắt khi khẩn cấp
✅ Tùy biến linh hoạt – dễ dàng kết hợp thêm rơ le nhiệt, bộ điều khiển từ xa…

4. Ứng dụng thực tế

• Điều khiển động cơ 1 pha, 3 pha

• Tủ điện bơm nước dân dụng, công nghiệp

• Dây chuyền sản xuất, băng tải, máy ép

• Các hệ thống đóng cắt tự động hóa trong nhà máy

Kết luận

Mạch điều khiển khởi động từ bằng nút nhấn là nền tảng trong lĩnh vực điều khiển động cơ điện. Không chỉ đơn giản và hiệu quả, sơ đồ này còn là tiền đề để phát triển các hệ thống điều khiển phức tạp hơn như khởi động sao tam giác, inverter, PLC điều khiển, v.v. Nếu bạn là kỹ thuật viên điện công nghiệp hoặc đang học nghề điện, đây là kiến thức không thể bỏ qua.

📘 Ứng dụng

Sơ đồ này được sử dụng phổ biến trong:

• Điều khiển động cơ điện 3 pha

• Tủ điện công nghiệp

• Máy nén khí, máy bơm nước, dây chuyền tự động hóa

✅ Ưu điểm

• Thiết kế đơn giản, dễ lắp đặt.

• Đảm bảo an toàn nhờ cơ chế ngắt mạch khi mất điện hoặc nhấn STOP.

• Có thể mở rộng kết hợp thêm bảo vệ quá tải, relay thời gian…